Çünkü yıllardır hayvanat
bahçelerine karşıyım. Ancak bunu Leon ve Luka’ya henüz anlatamıyorum. Aynı
zamanda da onları bundan mahrum bırakmak da istemiyorum. İşte gittik ve Leon’a
elimden geldiği kadar oradaki hayvanları ve yanlışlıkları anlatmaya çalıştım.
Tarihindeki farklı konumları olduğu gibi ülkeler arasında da devasa farklar
var.
Hayvanat bahçeleri eski Mısır
uygarlığında prestij ve gücün ifadesiydi. Sonra halkın eğlenme yerlerine dönüştüler.
Bugün ise bazı çocukların ineklerin mor olmadığını öğrendikleri yerlerdir. Artık
hemen hemen her büyük şehirde bir hayvanat bahçesinin olduğu zamanda bu
yerlerin dünyada son yüz yılda nasıl bir değişime uğradıklarını ve artık nelere
önem verdiklerini anlatmak istiyorum. Umarım ki, Türkiye’deki hayvanat
bahçeleri de bu değişimlere katılabilmek için yeterli kaynak bulur ve bizim gittiğimiz
yer gibi özel şahıslara ait olan hayvanat bahçeleri düzgünce bir denetlemeye
tabii tutulup hayvanların yaşam koşullarına uygun ortamlar sağlanmasına şart
koşulacaktır.
Şüphesiz ki, hayvanat bahçeleri
bize normal hayatımızda göremeyeceğimiz görüntülere şahit olmamıza fırsat
tanıyor. Afrika, Alaska ve Asya gibi değişik kıtalar olsun, okyanuslar olsun,
oraların tüm hayvanlarını artık hayvanat bahçelerinde görebiliriz. Bazen bir
yavrunun dünyaya gelmesine bile orada tanık olabiliyoruz. Televizyondan hepsini
görebilsek de, bunları canlı görmek başka, değil mi? Çocuklarımıza bunları
gösterebilmek de farklı bir duygu. Hayvanat bahçeleri çocuklarımız için ayrıca
çok önemli bir eğitim kaynağıdır. Avrupa’daki hayvanat bahçelerinin çoğunda bir
“okşama bölümü” bulunuyor. Orada vahşi hayvanlar olmasa da, çocuklar okşama
parklarında inek, midilli, kaz ve keçi gibi hayvanlarla tanışabiliyor, onlara dokunabiliyorlar.
İnanılmaz, ama ilk kes canlı bir inek gören çocukların bazıları “Bu inek mor
değil ki!” diye şaşırıyor.
Sadece 100 yıl öncesine dönersek,
o zamanda hayvanat bahçelerinde tutulan hayvanlar canavar olduklarına inanıldığını
ve ona göre bakıldığını görüyoruz. Ayılar zincire vurulmuştu, aslan ve
kaplanlar daracık kafeslerde tutulurdu. O zamandan beri çok şey değişti. Yabani
hayvanları daha iyi bilince, onların canavar olmadıkları anlaşıldı. Onlara
merak büyümüştü ve amaç olabildiği kadar çok sayıda değişik hayvanları sergilemeye
dönmüştü. Bu 20 yıl öncesine kadar böyleydi. Avrupa’nın en büyük hayvanat
bahçelerinden birinde bu dönemdeki eğilim nedeniyle hala 14.000’den fazla
değişik hayvan bulunuyor.
Fakat, son yıllarda bu düşünce de
değişti. Hayvan koruma organizasyonları, hayvanların uygun yaşam koşullarında
bakılması gerekliliği konusunda baskı yapıp inanılmaz bir değişime neden
oldular. Hayvanat bahçeleri, hayvanların bakım şartları ile ilgili edinen ve
sürekli genişleyen son bilgiyi uygulamaya çalışırlar. Artık neredeyse bütün
hayvanat bahçelerinin amacı sergiledikleri hayvanlar hakkında oldukça çok bilgi
vermek oldu. Ziyaretçiler artık bütün bu
hayvanları zaten biliyor. Şimdi ise onlara iyi bakılmasını ve doğada nasıl bir
ortamda yaşadıklarını bilmek istiyorlar. Trend buna yöneldi: Daha büyük bir
alanda daha az sayıda değişik hayvanlar barındırmak. Yani “az, ama öz” gibi.
Hayvanat bahçelerindeki hayvanlar az sayıda olup artık doğal yaşam alanlarına
oldukça yakın ortamlarda besleniyorlar. Yani bakım koşulları, canavar
muamelesinden üst seviyeye tırmandı.
Köşede yatan bir kaplan vahşice
bağıran bir kaplandan daha az ilgi çekici olduğu için, aynı zamanda ziyaretçileri
eğlendirilmek de istediler. Bu nedenle hayvanat bahçelerinin çoğu belli bir
noktaya kadar eğlenceyi de sağladılar ve hala da sağlıyorlar. Aslında sadece
çimen ile beslenen su aygırları şov amaçlı günde bir iki kere ekmek ikram
edilir ve zaten her sabah duş yapan fillere günün belli saatlerinde su
püskürtülür. Bu şekilde hem hayvanlar mutlu olur hem de ziyaretçiler birkaç
şovla tatmin olurlar.
Son birkaç yılın yepyeni trendi
ise, kıta konulu serüven parkları yaratmaktır. Yeni inşaat edilen veya var olan
hayvanat bahçelerini yeniden yapılandırmada bu hep ön plandadır. Örneğin, bir kıtanın
serüven bölümü 60.000 m2 üzerine kurulmasına rağmen sadece o kıtada yaşayan
hayvanlar az sayıda sergilenir. Çünkü önemli olan, bu hayvanları Afrika’daki
doğal yaşantılarına oldukça yakın bir ortamda görmektir. Yani birkaç serüven
bölümünden oluşan bir hayvanat bahçesi artık 300.000 m2 büyüklüğünde.
Eğlence için bambaşka olanaklar da bulundu; birkaç yıldır düzenlenen gecede çadır kurmak gibi macera turlarına yeniler de eklendi. Yapay bir Masai kabilesinin yerini ziyaret etmek ya da küçük bir Afrika nehrinin üzerinden kayakla geçmek ilginizi çekmez mi acaba? Ancak Türkiye’deki hayvanat bahçeleri öyle değil. Onlar hala Avrupa’dakilerin 20 yıl öncesine benziyorlar. Hele bizim gittiğimiz ufacık yer zalimden başka bir şey değil benim için. Ama Leon ve Luka’ya en azından bazı hayvanlarda nelerin yanlış olduğunu ve aslında nasıl yaşamak zorunda olduklarını anlatabildiğimi umut ediyorum.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder