10.04.2013

Yemekte özgürlük - finger food



Martı dergisinin Nisan sayısında yayınlanan "Yemekte özgürlük - Finger food" yazımı aşağıda paylaşıyorum. Makaleyi tüm resimlerle dergide okumak isteyenler dergiye buradan ulaşabilir. Benim yazım sayfa 32-35'te. Ama bence tüm dergiye bir göz atın, çünkü çok güzel bir içeriği var. İyi okumalar!

İşte finger food...

Oğullarım 5 aylıktan itibaren tek başına yemek yiyorlar. 2 haftalık yutmayı öğrenme süresi hariç onlara ne püre verdik ne de yemek yedirdik. Kulağa inanılmaz geliyor, ama bu gerçek! Üstelik herkes için çok da rahat ve kolay oldu diyebilirim. İşte Finger food, yani parmakla yemek ile tanışın!

Leon dört aylıkken her anne gibi ben de bebeğimi ne zaman ve nasıl yemeğe alıştıracağım diye düşünmeye başlamıştım. Vakit buldukça internette farklı makaleler okuyup bana göre mantıklı olan yaklaşımları çıkartıyordum. Olası alerjilerine karşın üç günde bir yeni bir meyve veya sebze vermek aklıma yatan örneklerindendi mesela. Artık püreyi önce bu şekilde yaparım sonra şunu eklerim diye plan yapıyordum ki finger food diye bir şeye rastladım. Çocukların başından beri tek başına elleriyle parça halindeki gıdaları yemeleri çok ilgimi çekti. Okudukça kararımız netleşiyordu. Evet, biz bunu kesinlikle denemek istiyorduk! İyi ki de denedik…

Temizlik dert olmamalı

Tabi ki finger food’un bir dezavantajı var. Oldukça uzun bir süre yemek yere düşüyor. Evimizde bolca kedi ve köpek olduğu için bu konuyu hiç dert etmedik. Biz bir bez alana kadar dört patili dostlarımızdan biri yeri temizliyordu bile. Kedi veya köpeğiniz yoksa da bu önemli değil. Yemekten sonra biraz temizliğin, finger food’un avantajlarına karşın hakikaten önemsiz kalıyor. Parça yemekler çocuklar için boğulma tehlikesi oluşturuyor diyorsanız, sizi rahatlatabilirim. Çocuk sadece istediği miktar yemek ağzına aldığı için bu risk oldukça düşük. Üstelik yemekleri yutabilmek için iyice ezmesi gerektiklerini çok erken yaşta öğreniyorlar. Bir de çocuklar zaten yalnız yemek yememelilerdir.

Yemeklere meydan okumak

Leon 5 aylıkken yaklaşık 10-14 günlük bir süre için püre yedirdik. Çünkü bebeğin her şeyden önce ağza gelen mamayı diliyle arkaya doğru ilerletmeyi ardından da yutmayı öğrenmesi gerekiyor. Ama söyleyeyim, Leon bundan hiç ama hiç hoşlanmadı. Buna 5 aylıkken başladık, çünkü okuduğum WHO ve başka kurumların araştırmalarına göre o yaştan itibaren anne sütü bebek için yetersiz kalmaya başlıyormuş. Emzirilen bir bebek ilk günlerde çok fazla yemek de yemiyor, yani 5,5 – 6 aylıkken ancak düzgün yemek yemeye başlıyor. Leon 5,5 aylıkken artık bir taraftan meme emiyordu diğer taraftan mamayı yutmayı öğrenmişti. Finger food’a geçme zamanı gelmişti!

Biz aynı mantıkta devam ederek üç günde bir yeni bir gıda ilave ettik. Damakla ezebildiği çiğ veya pişmiş ve yaşına uygun her türlü sebze ve meyveyi teker teker verdik. Tabi ki hepsi serçe parmağı büyüklüğündeydi. Muz, haşlanmış elma dilimleri, haşlanmış havuç, ekmek, peynir, patates, makarna, brokoli, karnabahar, kabak, kavun ve karpuz bunların bazı örnekleri.

İlk günlerde tabi ki on parçadan ancak biri ağzına gidiyordu. Doğal olarak Leon’un morali de bazen oldukça bozuktu. Minik elleriyle o parçaları kavramak ne kadar zormuş! Ama deneyerek öğrenmesi gereken bir şeydi. Düzenli olarak bizimle birlikte yediği üç öğünde Leon’a yemek verdik. Her seferinde merakla yemeği bekliyordu. Gıdaların ağızda farklı erime şekilleri, artık ayırt edebildiği değişik tatları ve çeşitli renkleri ilgisini çekerken yemek konusunda kendisi karar vermesi onu çok mutlu ediyordu. Her yemekte büyük bir hırsla gözüne kestirdiği parçaları alıp ağzına atmaya çalışıyordu.

Meme emmenin doğal devamı

Aç kalmaması için yemekten sonra Leon’u emziriyordum. Hemen hemen her gün el becerisi gelişiyordu. Artık daha fazla yemek ağzına koyabildiğine çok seviniyordu. Artık yemek seçmeye de başlıyordu. Biz bir öğünde ona 3-4 çeşit gıda, örneğin kahvaltıda tereyağlı ekmek, elma ve kaşar parçaları veriyorduk. O keyfine göre bazen hepsi, bazen sadece ikisinden yiyordu. Ama daima yiyordu, bu yüzden ona hiç karışmadık. Yiyebildiği miktar çoğalınca günde daha az meme istiyordu. Daha önce günde beş kere emzirmişsem artık iki ara öğün yeterli oluyordu. 7 aylık olunca artık o iki ara öğünde de meme istemiyordu. Çünkü istediği zaman istediği miktarda yemek yiyebiliyordu. Bir anlamda kendi kendine memeyi bıraktı. 7,5 aylıkken memeyi bırakmak tamamen Leon’un kararıydı benim değil.

Biz artık normal yemeklere döndük. Tabi ki baharat ve tuz oranı oldukça az yemekler pişirdik ama olsun, hepimiz birlikte aynı yemekleri yiyorduk artık! Buna salata da dahildi. Başından beri tek başına yemek yediği için yemeklerimiz hep ailece ve huzurlu geçiyor. Herkes kendi yemeğiyle ilgileniyor, kimse diğeri için vakit ayırıp yemeğinden mahrum kalmıyor. Eh, Leon’la finger food o kadar rahat olduktan sonra şüphesiz ki Luka da aynı şekilde yemek yemeği öğrendi. Leon 3,5 yaşındayken anaokuluna başladığında tek başına düzgün yemek yiyebilen tek çocuktu. Ondan 14 ay küçük olan kardeşi bile o zaman tek başına düzgün yemek yiyordu.


Bu konuda artık araştırmalar bile yapılmıştır. Örneğin İngiltere’deki Nottingham Üniversitesinden Psikolog Dr. Ellen Townsend’in 158 bebekle yürüttüğü araştırma finger food ile büyüyen çocukların ileride daha az oranda obez oldukları, ama daha fazla sağlıklı besinleri, şekerli yerine karbonhidratlı yiyecekleri tercih ettikleri ortaya çıkardı. Orasını bilmem, ama Leon ve Luka başından beri düzgün, fazla seçmeden, iyi miktarda ve en önemlisi, daima severek yemek yiyor.  

11 yorum:

  1. Çok güzel bir yazı bilgi içerikli. Farklı ve güzel bir yaklaşım bence bir çocuğun deneyimleyerek öğrenmesi onun için ilerde de lazım olacak bir şey.

    YanıtlaSil
  2. Bayildim bu yonteme ilk cocukta gecti artik alma ikinci de kesinlikle deneyecegim

    YanıtlaSil
  3. Biz de bıdığımıza erkenden bişiler verdik hep püre yapmadık..şimdi 17 aylık minik çatalı ve kaşığıyla ve elleriyle bize eşlik ediyro..evet her yer batıyor ama zevkle yiyor ve özgürce...biz de mutluyuz :)
    anne sütüne devam bu arada...

    YanıtlaSil
  4. Bende 9.ayda başladım parmak yiyeceklere.Ama 18 aylık olduk hala döke saça yiyor.Sizinkiler ne zaman başlamıştı normal çatal kaşıkla yemeye?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Leon ve Luka yaklaşık bir yaşındayken çatala merak sarmışlardı. Plastik çatal verdik ve onlarla yemek yemeyi çalıştılar. İlk aylarda etrafa dökülmüştü her şey, ama alışınca sadece üstlerini kirlettiler. Kaşıkla yemek daha zor ama. Hele çorba gibi sıvı şeyler!
      Çatalla herhalde iki yaşında çok iyi yemek yiyebildiler, yani etrafa bir şey dökülmüyordu artık, ama kaşıkla arada bir yemeği üstlerine döküyorlardı. Gerçek anlamda tertemiz yemek yemeleri, yani ardından tişörtü değiştirmeye gerek kalmadan kaşık olsun çatal olsun yemek yemelerine Leon 3 yaşında başardı, Luka her konuda olduğu gibi daha erken, 2,5 yaşına yakındı.
      Biz hiç yedirmedik, hep kendilerine bıraktık. Bunun faydalarını şimdi görüyoruz. Çünkü anaokuluna başlarken Leon 3,5 yaş ile tek başına düzgün yemek yiyen tek çocuktu. Ben 4 yaşında olup üstlerini kirletmesinler diye hala anneleri tarafından yemek yedirilen çocuklar biliyorum.
      Leon ve Luka bıçak da kullanabiliyorlar. Yemeklerde çok güzel kullanıyorlar artık. Yine de 7-8 yaşında olan ve hala bıçak düzgünce kullanmaya bilmeyen çocuklar tanıyorum...
      Birazcık daha sabırlı olmanız gerekiyor galiba :) Verin ona çatal ve kaşık (tabi ki siz yanındayken), alışsın onlarla yemek yemeyi, her hafta daha iyi olacak :)))) Artık yere değil sadece tişörtlere döküldüğünde ben de çok sevinmiştim :) Sizin ufaklıkta bu işi başarmaya az kaldı...

      Sil
  5. Sevgili Regina; ben 49 yaşındayım ve oğlum 24 yaşında ama kardeşim 41 yaşında ve 6,5 aylık bir anne :) Ona sizin bloğunuzu önerdim.. Oğluşu sebze çorbasından özellikle hiç hoşlanmıyor, belki yardımı dokunur dedim.. Teşekkürler, sevgiler..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba :)
      umarım faydasını görecek...

      Sil
  6. çok güzel bir paylaşım, teşekkürler.. kısmet olursa ikinci de denemek istiyorum mutlaka:)
    ben bir şey merak ettim; misafirliğe gittiğinizde ya da dışarıda yemek yediğiniz zamanlarda ne yaptınız? yine kendileri mi yedi yoksa siz mi devreye girdiniz? siz yedirirseniz çocuklar kolaya kaçar mı? ya da ne yapmak gerek böyle durumlarda?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. teşekkürler :) dışarıdayken de aynı şekilde yaptık, ilk bir yıl eşim ya da ben çocukların da rahat yiyebileceği yemekleri söyledik, yani makarna, köfte, vs. Dışarıda makarnayı kremalı sos ya da sossuz aldık, durum malum :) Ama hızlıca çatal kaşık kullanmaya da öğrendiler, takiben de dökmemeye. Toplam yaklaşık 1,5 yıl boyunca yemekler minik bir savaş alanı gibi, sonra sorunsuz oldu. Bu arada mekan olarak daima çocuk sandalyesi olan yerler seçtik, ya IKEA tarzı masaya yaklaştırabilen sandalye ya da önü tepsili olan. Çünkü çocukların ihtiyaçları vardı rahat bir şekilde kendi kendileri yemek yemek için.

      Misafirliğe gidince da hep kendileri yediler. Yer fayans/parke olan yerde sorun yok zaten, hızlıca altını siliverdik sonra, yoksa altına çarşaf serdik.

      Bu arada Leon ve Luka yedirmemizi hiç istemediler. Zorlandıkları bir yemek varken mesela teklif ettik, ama kesinlikle istemediler. Tek başına başarmanın sevinci her şeye bedel galiba :)

      Sil
  7. merhabalar, hemen hemen 3 günde tüm yazılarınızı okudum.hepsini yeniden okumak için tablete indirdim.kızım 14 aylık püre veya mamayla beslenmedi.hep katı yedi.ancak şu günlerde cok zor yemek yiyor benden.kendisi yesin tamam ama o kadar az yiyor ki ve seciyor içlerinden sevdiklerini.kahvaltıda bıraksanız sadece zeytin domates yiyecek peynir yumurta bal vs pas geciyor ben de yediremiyorum.yani evde pişen yemekleri yesin istiyorum ama 1 veya 2 lokma o ogünde sonra emmeye geliyor.bu kadar az yerken ben geriliyorum tabiki..onu mama masasndan indirip oyununa bırakıyorum ama içim içimi yiyor.düzenli ve yeterli yemek yemesi için ne yapmam lazım?zaman tanıma yetecek mi?

    YanıtlaSil
  8. Yazılarınız çok güzel ama ilk 6 ay sindirim sistemi gelişimi için sadece anne sütü ya da mama vermeli diye düşünüyorum. Aceleye hiç gerek yok gıdalarla tanışması için yani. Zaten uzun yıllar beslenecek ama ömrü boyunca anne sütündeki değeri bir daha alamayacak. Ben 1 yaşına kadar katı gıdaya yüklenilmemesi gerektiğini düşüyorum. Erken katı gıda ile tanışmanın bağışıklık ve sindirim sistemine ciddi hasarları var. Ben de kendim de bunu yaşadım. Zaten siz gıdalarla bu kadar haşır neşir hale getirirseniz elbette memeyi erken bırakır. Bunun dışında yazdığınız özgüven kazanma ve gelişim hakkındaki her şeye katılıyorum. Saygılar

    YanıtlaSil